Vải Spandex Là Gì? Tìm Hiểu Đặc Tính Và Ứng Dụng Từ A – Z

Admin

01/12/2024

Vải Spandex là gì?

Không biết có ai đã từng nghe qua loại vải Spandex chưa nhỉ? Đây có thể là một chất liệu vải tương đối lạ với một số người. Vậy thì vải Spandex là gì? Nó có những đặc điểm thế nào? Cùng tìm hiểu kỹ hơn về chất liệu thú vị này cùng với Đồng phục Vinh Phát ( In Áo Đăk Lăk ) qua bài viết sau đây nhé.

1. Vải Spandex là gì?

Vải Spandex, còn được biết đến với tên gọi Elastane hoặc Lycra, là một loại sợi nhân tạo có nguồn gốc từ dầu mỏ, than đá và các chất phụ gia.

Điểm nổi bật nhất của Spandex chính là khả năng co giãn vượt trội, có thể kéo dài gấp 5 – 8 lần so với kích thước ban đầu. Nhờ đặc tính này, Spandex thường được pha trộn với các loại sợi khác để tạo nên những loại vải có độ đàn hồi cao, mang lại sự thoải mái và linh hoạt cho người mặc.

Vải Spandex là gì?
Vải Spandex là gì?

Spandex được ứng dụng rộng rãi trong ngành may mặc, đặc biệt là trong sản xuất quần áo thể thao, đồ bơi, và các trang phục ôm sát cơ thể. Tuy nhiên, tên gọi của loại vải này có sự khác biệt trên thế giới. Tại Bắc Mỹ, người ta gọi là Spandex, trong khi ở châu Âu, Elastane là tên gọi phổ biến hơn. Lycra cũng là một tên gọi khác của Spandex, nhưng đây là thương hiệu đã được đăng ký bởi DuPont Corporation.

2. Lịch sử hình thành và phát triển

Sự ra đời của sợi Spandex bắt nguồn từ nhu cầu cấp thiết trong thời kỳ Thế chiến II. Sự khan hiếm và giá cả biến động của cao su – nguyên liệu quan trọng trong sản xuất thời chiến – đã thúc đẩy các nhà khoa học tìm kiếm giải pháp thay thế.

Giai đoạn đầu:

  • Thập niên 1940: Nghiên cứu tập trung vào polyme tổng hợp, đặc biệt là polyurethane, như một giải pháp thay thế cho cao su.
  • Cùng lúc, DuPont nghiên cứu polyme nylon, tuy nhiên đặc tính cứng của nó đòi hỏi phải tìm cách tăng độ đàn hồi.
  • Việc phát hiện ra polyurethane có thể tạo thành sợi mảnh đã mở ra hướng đi mới cho việc sản xuất sợi nylon co giãn, ứng dụng trong may mặc.
Lịch sử hình thành vải Spandex

Bước đột phá:

  • Năm 1952: Nhà khoa học Farbenfabriken Bayer (Đức) đã tạo ra sợi Spandex đầu tiên và được cấp bằng sáng chế.

Thương mại hóa:

  • Năm 1962: DuPont hợp tác với Công ty Cao su Hoa Kỳ sản xuất sợi Spandex với tên thương mại là Lycra.
  • DuPont trở thành công ty hàng đầu thế giới về sản xuất Spandex, thúc đẩy ứng dụng rộng rãi của loại sợi này trong ngành may mặc toàn cầu.

3. Đặc tính của vải Spandex là gì?

Tính chất

Đánh giá

Độ co giãn

Rất tốt

Khả năng phục hồi

Rất tốt

Khả năng chịu mài mòn

Rất tốt

Chống nhăn

Cao

Kháng tĩnh điện

Tốt

Khả năng hấp thụ hóa chất

Khá tốt

Khả năng chịu nhiệt

Thấp

Độ bền ánh sáng

Tốt

Khả năng chống lửa

Cháy từ từ

Độ bền

Thấp

Đặc tính của chất liệu vải Spandex là gì?
Đặc tính của chất liệu vải Spandex là gì?

Ưu điểm

Vải Spandex sở hữu những ưu điểm vượt trội khiến nó trở thành lựa chọn phổ biến trong ngành dệt may:

  • Độ co giãn và đàn hồi tuyệt vời: Spandex có thể kéo giãn gấp 5-8 lần kích thước ban đầu mà không biến dạng, thậm chí chịu được lực kéo 500% mà không bị đứt hay giãn. Đặc tính này mang đến sự thoải mái tối đa cho người mặc, giúp trang phục ôm sát cơ thể mà vẫn cho phép vận động tự do.
  • Bền bỉ và dễ bảo quản: Vải Spandex có độ bền cao, chịu được nhiệt độ cao và ma sát. Chất liệu này không bị xù lông, vón cục hay phai màu sau nhiều lần giặt, giúp tiết kiệm thời gian và công sức cho người sử dụng.
  • Mềm mại và thoải mái: Spandex có bề mặt vải mềm mịn, trơn láng, tạo cảm giác dễ chịu khi tiếp xúc với da. Ưu điểm này giúp Spandex trở thành lựa chọn lý tưởng cho các trang phục mặc sát người như đồ lót, đồ bơi, trang phục thể thao.
  • Khả năng chống nhăn: Spandex có khả năng chống nhăn tự nhiên, giúp trang phục luôn phẳng phiu và giữ được form dáng ban đầu.
  • Thân thiện với làn da: Spandex ít gây kích ứng da, phù hợp với cả những người có làn da nhạy cảm.
  • Chống tĩnh điện: Vải Spandex không tích điện, tránh gây khó chịu cho người mặc, đặc biệt là trong thời tiết hanh khô.
  • Dễ nhuộm màu: Spandex có khả năng hấp thụ màu tốt, giúp tạo ra các sản phẩm với màu sắc đa dạng và phong phú.
Ưu nhược điểm của vải Spandex là gì?
Ưu nhược điểm của vải Spandex là gì?

Nhược điểm

Mặc dù sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội, vải Spandex vẫn tồn tại một số nhược điểm nhất định:

  • Khả năng thấm hút kém: Spandex có khả năng thấm hút mồ hôi kém, gây bí bách và khó chịu khi mặc, đặc biệt là trong thời tiết nóng ẩm.
  • Gây ô nhiễm môi trường: Spandex là loại vải tổng hợp khó phân hủy sinh học và khả năng tái chế còn hạn chế, góp phần gây ô nhiễm môi trường.
  • Dễ bị ố vàng: Vải Spandex có thể xuất hiện các vết ố vàng sau một thời gian sử dụng nếu không được bảo quản đúng cách.
  • Nhạy cảm với nhiệt độ cao: Spandex dễ bị chảy xệ, co rút hoặc biến dạng khi tiếp xúc với nhiệt độ cao.
  • Dễ bị ảnh hưởng bởi chất tẩy rửa: Các chất tẩy rửa mạnh, đặc biệt là những loại có độ pH cao, có thể làm giảm chất lượng và độ bền của vải Spandex.

Lưu ý:

  • Để khắc phục nhược điểm thấm hút kém, Spandex thường được kết hợp với các loại sợi tự nhiên như cotton để tăng cường khả năng thấm hút mồ hôi.
  • Cần lưu ý đến cách bảo quản và vệ sinh sản phẩm may mặc từ Spandex để kéo dài tuổi thọ và giữ được vẻ đẹp của trang phục.

4. Quy trình tạo ra sợi Spandex là gì?

Sợi Spandex được tạo ra qua quy trình gồm 6 bước chính:

Bước 1: Tạo prepolymer:

Hỗn hợp glycol và monomer diisocyanate theo tỷ lệ 1:2 được đưa vào bình phản ứng để tạo ra prepolymer. Đây là bước đầu tiên và là nền tảng cho toàn bộ quy trình.

Bước 2: Tạo dung dịch kéo sợi:

Prepolymer được phản ứng với diamine theo tỷ lệ 1:1 (phản ứng mở rộng chuỗi) tạo thành dung dịch đặc. Dung dịch này được pha loãng với dung môi DMAc để dễ dàng xử lý và bơm vào máy kéo sợi.

Quy trình tạo sợi Spandex

Bước 3: Quay sợi:

Dung dịch kéo sợi được bơm vào máy quay hình trụ. Trong máy quay, các sợi được gia nhiệt bằng khí nitơ và dung môi hóa học, thúc đẩy phản ứng hóa học biến polymer lỏng thành dạng sợi rắn.

Bước 4: Tạo sợi Spandex:

Các sợi rắn từ máy quay được tập hợp lại, tạo thành sợi Spandex với độ dày mong muốn. Mỗi sợi Spandex hoàn chỉnh bao gồm nhiều sợi nhỏ riêng lẻ.

Quy trình tạo chất liệu vải Spandex

Bước 5: Xử lý sợi:

Sợi Spandex được xử lý bằng Magnesi stearat hoặc polyme tương tự để ngăn chặn sự bám dính, giúp quá trình dệt may thuận lợi. Cuối cùng, sợi được cuộn lên ống chỉ.

Bước 6: Kiểm tra chất lượng:

Sợi Spandex thành phẩm được kiểm tra nghiêm ngặt về khả năng co giãn, kích thước… để đảm bảo đạt tiêu chuẩn trước khi đưa vào dệt vải.

Kiểm tra chất lượng của sợi Spandex

5. Có những chất liệu vải Spandex nào?

Vải Spandex co giãn 4 chiều

Vải Spandex co giãn 4 chiều là loại vải đặc biệt với khả năng co giãn vượt trội theo cả chiều ngang và chiều dọc. Nhờ đặc tính này, vải Spandex mang đến sự thoải mái tối đa cho người mặc, cho phép tự do vận động mà không gặp bất kỳ sự gò bó nào.

Trang phục từ vải Spandex co giãn 4 chiều vừa vặn, ôm sát cơ thể người mặc một cách tự nhiên mà không gây cảm giác khó chịu hay bí bách, đồng thời vẫn đảm bảo sự linh hoạt, thoải mái tối ưu trong mọi tư thế vận động.

Vải Spandex 4 chiều
Vải Spandex 4 chiều

Vải Spandex co giãn 2 chiều

Vải Spandex co giãn 2 chiều, tuy không đa dạng về khả năng co giãn như loại 4 chiều, nhưng vẫn sở hữu độ co dãn đáng kể, đáp ứng tốt nhu cầu sử dụng thường ngày. Với đặc tính co giãn theo hai hướng, vải Spandex 2 chiều mang đến sự thoải mái vừa phải, vẫn đảm bảo độ ôm dáng nhẹ nhàng mà không gây cảm giác gò bó. Ứng dụng phổ biến của loại vải này là trong may mặc các sản phẩm quần áo thường ngày như legging, áo phông hay các loại trang phục ôm sát khác.

Vải Spandex 2 chiều
Vải Spandex 2 chiều

Vải Spandex pha Cotton

Vải Spandex pha Cotton là sự kết hợp hoàn hảo giữa hai loại sợi vải phổ biến, mang đến một chất liệu vải lý tưởng cho trang phục hàng ngày. Sự hòa quyện này kế thừa những ưu điểm vượt trội của cả hai loại sợi: vừa thoáng mát, thấm hút mồ hôi tốt từ sợi cotton tự nhiên, vừa có độ co giãn và đàn hồi cao từ sợi Spandex.

Chất liệu Cotton Spandex
Chất liệu Cotton Spandex

Vải len Spandex

Len và spandex, hai chất liệu tưởng chừng như đối lập, lại kết hợp hoàn hảo để tạo nên một loại vải tuyệt vời cho mùa đông. Len mang đến sự ấm áp và mềm mại đặc trưng, trong khi spandex bổ sung độ co giãn cần thiết, giúp trang phục vừa vặn mà vẫn thoải mái vận động.

Vải thun Spandex

Vải thun Spandex là một loại vải kết hợp giữa sợi thun truyền thống và sợi Spandex, tạo nên sự khác biệt về độ co giãn và đàn hồi. Sự pha trộn này mang đến cho vải thun Spandex khả năng co giãn vượt trội, giúp trang phục ôm dáng vừa vặn mà vẫn đảm bảo sự thoải mái cho người mặc.

Vải thun Spandex
Vải thun Spandex

Vải Poly Spandex

Được tạo thành từ sự kết hợp giữa sợi polyester và spandex, loại vải này sở hữu những đặc tính ưu việt như bền chắc, ít nhăn, co giãn tốt và dễ dàng bảo quản. Không chỉ vậy, màu sắc của vải cũng rất bền, ít phai màu, giúp quần áo luôn như mới sau thời gian dài sử dụng.

>>Xem thêm: Quần Áo Mới Mua Về Nên Làm Gì? Cách Giặt Tránh Phai Màu

6. Ứng dụng của vải Spandex là gì?

Trang phục công sở

Trong môi trường công sở chuyên nghiệp, vải Spandex đã khẳng định được vị thế quan trọng của mình trong việc kiến tạo nên những bộ trang phục vừa lịch sự, vừa thoải mái. Được pha trộn khéo léo với các loại sợi vải khác, Spandex mang đến cho áo sơ mi, quần âu và váy công sở độ co giãn nhẹ nhàng, giúp người mặc dễ dàng vận động mà không cảm thấy gò bó.

Đồng phục công sở làm từ vải Spandex
Đồng phục công sở làm từ vải Spandex

Trang phục ôm sát và đồ lót

Khả năng kéo giãn đáng kinh ngạc của Spandex cho phép nó tạo nên những bộ quần áo ôm khít cơ thể một cách thoải mái mà không gây cảm giác gò bó, ví dụ như quần skinny jeans, áo crop top, hay những bộ đồ lót vừa vặn.

Trang phục thể thao và đồ bơi

Khả năng kéo giãn và phục hồi hình dạng của Spandex giúp trang phục ôm sát cơ thể, tạo cảm giác thoải mái và tự do vận động cho người mặc. Trong trang phục thể thao, Spandex giúp tăng cường hiệu suất bằng cách hỗ trợ cơ bắp, giảm lực cản và thấm hút mồ hôi hiệu quả. Đối với đồ bơi, Spandex cho phép tạo ra những thiết kế vừa vặn, tôn dáng, đồng thời đảm bảo sự linh hoạt và thoải mái khi bơi lội.

Đồng phục ôm sát, thể thao lam từ Spandex
Đồng phục ôm sát, thể thao lam từ Spandex

Sản phẩm khác

Vải Spandex thực sự là một loại “vật liệu kỳ diệu” với tính ứng dụng đa dạng. Không chỉ dừng lại ở quần áo, đồ bơi hay trang phục thể thao, Spandex còn được dùng vào nhiều sản phẩm khác. Nhờ đặc tính co giãn, đàn hồi vượt trội, Spandex góp phần tạo nên những chiếc niềng răng vừa vặn, ôm khít, hỗ trợ điều chỉnh răng hiệu quả. Trong lĩnh vực thể thao, chất liệu này được ưa chuộng để sản xuất găng tay, băng đô, bảo vệ đầu gối, mang đến sự thoải mái và linh hoạt tối đa cho người dùng.

Găng tay làm từ Spandex
Găng tay làm từ Spandex

7. Những lưu ý khi mua quần áo làm từ Spandex

Nếu bạn có ý định mua những trang phục làm từ chất liệu vải Spandex thì hãy lưu ý những điều sau đây nhé:

  • Ưu tiên trang phục thể thao, dã ngoại: Spandex nổi bật với độ co giãn tuyệt vời, ôm sát cơ thể mà vẫn đảm bảo sự thoải mái khi vận động. Vì vậy, chất liệu này là lựa chọn hoàn hảo cho đồ tập gym, yoga, bơi lội, chạy bộ hay các hoạt động ngoài trời.
  • Chọn vải pha thay vì 100% spandex: Spandex nguyên chất thường có giá thành cao. Hơn nữa, việc pha trộn với các loại sợi khác như cotton, polyester sẽ giúp tăng độ bền, khả năng thấm hút mồ hôi và giảm nhăn cho vải.
Lưu ý khi mua quần áo làm từ Spandex
  • Thoải mái lựa chọn kiểu dáng và màu sắc: Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều trang phục spandex với màu sắc và thiết kế đa dạng, từ quần áo tập luyện, đồ bơi đến trang phục thường ngày.
  • Cẩn trọng khi chọn size: Do đặc tính co giãn, bạn nên thử đồ kỹ trước khi mua. Nếu bạn có dáng người nhỏ nhắn, hãy chọn size nhỏ hơn bình thường một chút. Ngược lại, nếu bạn có thân hình đầy đặn, hãy chọn size lớn hơn để đảm bảo sự thoải mái khi mặc.
  • Không sử dụng máy sấy: Spandex khá nhạy cảm với nhiệt độ cao. Sấy quần áo spandex bằng máy có thể làm giảm độ đàn hồi và tuổi thọ của vải. Thay vào đó, hãy phơi quần áo ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.

>>Xem thêm: 7 Cách Xử Lý Quần Áo Bị Ra Màu Hiệu Quả Tại Nhà

8. Cách vệ sinh và bảo quản đồ từ sợi Spandex

Mặc dù Spandex là một chất liệu co giãn tốt, tuy nhiên bạn cũng cần bảo quản nó đúng cách thì sản phẩm làm từ Spandex mới có thể giữ được tuổi thọ lâu bền.

Giặt giũ:

  • Giặt tay: Spandex “nhạy cảm” với nhiệt độ cao và chất tẩy mạnh. Cách tốt nhất là giặt tay với nước ấm và xà phòng nhẹ. Nhớ hòa tan xà phòng trước khi cho quần áo vào giặt.
  • Không vắt hoặc xoắn: Hạn chế tối đa việc vắt hoặc xoắn mạnh, vì có thể làm giãn vải, mất form dáng.
  • Phơi khô tự nhiên: Không nên sử dụng máy sấy. Hãy phơi quần áo Spandex ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.

Lưu ý thêm:

  • Hạn chế ủi: Spandex thường không cần ủi. Nếu cần thiết, hãy ủi ở nhiệt độ thấp, lộn trái quần áo và ủi nhanh.
  • Đối với đồ bơi: Ngâm đồ bơi trong nước sạch khoảng 30 phút trước khi giặt để loại bỏ clo và muối biển.

9. Một số câu hỏi về vải Spandex

Vải Spandex được sản xuất trên toàn cầu bởi nhiều tập đoàn quốc tế. Trung Quốc hiện là quốc gia sản xuất vải Spandex lớn nhất thế giới.

Nói chung, vải Spandex có giá thành cao hơn so với các loại vải phổ biến khác như polyester, nylon, len và bông.

Điều gì khiến vải Spandex đắt như vậy?

Giá thành cao của vải Spandex được quy định bởi hai yếu tố chính:

  • Tính chất mới mẻ: Spandex là một loại sợi tương đối mới trên thị trường, với quy trình sản xuất phức tạp và tốn kém.
  • Hàm lượng Elastane: Spandex thường được kết hợp với các loại sợi khác để tạo ra vải. Hàm lượng elastane càng cao trong vải, giá thành sản phẩm càng đắt.

Có, vải Spandex có khả năng thấm hút mồ hôi kém, do đó thường tạo cảm giác nóng bức, khó chịu khi mặc.

Giải pháp khắc phục:

Để khắc phục nhược điểm này, các nhà sản xuất thường pha trộn sợi Spandex với các loại sợi tự nhiên có khả năng thấm hút tốt như cotton, sợi tơ tằm,… để tạo nên những loại vải vừa co giãn thoải mái vừa thoáng mát.

Vải Spandex có nhiều ưu điểm nổi bật như mềm mại, mỏng nhẹ, co giãn tốt và độ bền cao. Chất vải này ôm sát cơ thể mà vẫn đảm bảo sự thoải mái khi vận động, đồng thời ít nhăn và có khả năng chống mài mòn tốt.

Vải Spandex không phải là chất liệu dễ tái chế. Vì được làm từ sợi tổng hợp nên Spandex rất khó phân hủy hoặc tái sử dụng. Việc lạm dụng chất liệu này có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.

Đó là những chia sẻ của Đồng phục Vinh Phát để bạn hiểu hơn vải Spandex là gì cũng như những đặc tính, ứng dụng của nó trong đời sống. Hãy theo dõi Đồng phục Vinh Phát để biết thêm nhiều bài viết hữu ích và thú vị khác nhé.